Chân dung siêu nhà thầu "bách chiến bách thắng"

Tại tỉnh Lào Cai, Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng Đức Tuấn (sau đây gọi là Công ty Đức Tuấn) được biết đến với biệt danh “ông trùm” trong lĩnh đấu thầu xây lắp.

Mặc dù đa phần trong vai trò liên danh, nhưng Công ty Đức Tuấn sở hữu tần suất trúng thầu khá thường xuyên ở những dự án lớn có giá trị hàng trăm tỷ đồng.

Điều đáng nói, những gói thầu Công ty Đức Tuấn tham gia và trúng thầu đều có chung kịch bản là mặc dù đấu thầu rộng rãi qua mạng, nhưng vẫn “một mình, một chợ” tham gia và thuận lợi trúng thầu, giá trúng thầu rất sát với giá gói thầu.

Được biết, Công ty Đức Tuấn có địa chỉ trụ sở chính tại số 572 đường Lê Thanh, phường Nam Cường, TP Lào Cai. Người đại diện pháp luật là ông Nguyễn Khắc Chanh giữ vai trò Giám đốc - người nắm giữ 90% tỷ lệ vốn góp với giá trị phần vốn góp là 77.180.922.000 VNĐ.

Các thành viên góp vốn khác là bà Đỗ Thị Hiền với giá trị phần vốn góp là 3.001.480.300 đồng tương đương tỷ lệ 3,5%; ông Nguyễn Anh Tuấn với giá trị phần vốn góp là 3.001.480.300 đồng tương đương tỷ lệ 3,5%; ông Nguyễn Khắc Vũ với giá trị phần vốn góp là 2.572.697.400 đồng tương đương tỷ lệ 3%. Các thành viên góp vốn đều có nơi đăng ký hộ khẩu thường trú tại tổ 2, phường Nam Cường, TP Lào Cai.

Theo tài liệu bạn đọc cung cấp cho thấy, Công ty Đức Tuấn gần như "bách chiến bách thắng" khi với vai trò liên danh hay độc lập thì nhà thầu này đã trúng tới 40/42 gói thầu đã tham gia và 2 gói chưa có kết quả.

Tổng giá trị trúng thầu là 2.108.501.494.895 đồng. Trong đó, tổng giá trị trúng thầu với vai trò độc lập là 242.112.649.910 đồng, tổng giá trị các gói thầu đã tham gia và trúng với vai trò liên danh là 1.886.388.844.986 đồng.

“Khẩu vị” ưa thích của nhà thầu này là các gói thầu trong lĩnh vực xây lắp và tỏ ra rất “thân thiết” với một số đơn vị quản lý vốn đầu tư trên địa bàn tỉnh Lào Cai. Có thể kể đến như tại Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Lào Cai (Ban QLDA ĐTXD tỉnh Lào Cai), từ cuối năm 2020 đến nay, trong vai trò liên danh hay độc lập, Công ty Đức Tuấn trúng 12/13 gói thầu đã tham gia (1 gói chưa có kết quả) với tổng giá trị trúng thầu lên đến 927.133.214.428 đồng.

Ai chịu trách nhiệm quản lý nguồn vốn đầu tư?

Theo điều tra của phóng viên, gần đây nhất, tại “Gói thầu số 06: Thi công xây dựng + cung cấp lắp đặt thiết bị (Bao gồm nghiệm thu đóng điện bàn giao), Công trình: Xây dựng mới Trường THPT Chuyên Lào Cai” do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Lào Cai là chủ đầu tư, gói thầu có giá dự toán 323.612.029.945 VNĐ.

Mặc dù được đấu thầu rộng rãi qua mạng, tuy nhiên thương vụ này chỉ ghi nhận duy nhất một nhà thầu nộp hồ sơ dự thầu trúng thầu là Liên danh Công ty Đức Tuấn (thành viên đứng đầu liên danh) - Công ty TNHH MTV Trường Sơn - Công ty TNHH xây dựng tổng hợp Đức Mạnh - Công ty TNHH Trừ mối - Khử trùng - Công ty TNHH Xây dựng 19-8 trúng thầu với giá 323.455.681.000 VNĐ, số tiền tiết kiệm sau đấu thầu cho một gói thầu hơn 323 tỷ là khoảng 156 triệu đồng, tương đương tỉ lệ tiết kiệm 0,05%. Gói thầu này do ông Bùi Minh Hải, Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Lào Cai ký phê duyệt theo Quyết định số 36/QĐ-BQL ngày 21/02/2024.

Trước đó, ngày 23/10/2023, ông Bùi Minh Hải, Giám đốc Ban QLDA ĐTXD tỉnh Lào Cai cũng ký Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu cho nhà thầu duy nhất tham gia là Liên danh Công ty Đức Tuấn (thành viên đức đầu liên danh) - Công ty TNHH Trừ mối - Khử trùng - Công ty TNHH xây dựng 19-8 trúng “Gói thầu số 05: Thi công xây dựng: (1) nhà làm việc 8 tầng (không bao gồm Điều hòa thông gió, Điện nhẹ, Khí y tế); (2) Ngoại thất và các công trình phụ trợ; (3) Phá dỡ công trình cũ + (4) Cung cấp, lắp đặt thiết bị hệ thống cấp nước, PCCC Công trình: Dự án đầu tư nâng cấp Bệnh viện Đa khoa huyện Bảo Thắng, tỉnh Lào Cai (giai đoạn 2)”. Giá trúng thầu là 58.845.270.000 đồng (gói thầu có giá dự toán là 58.905.389.952 đồng), số tiền tiết kiệm sau đấu thầu khoảng 60 triệu đồng, tương ứng tỉ lệ tiết kiệm 0,1%.

Hay như “Gói thầu số 05: Thi công xây dựng + cung cấp, lắp đặt thiết bị Công trình: San gạt mặt bằng và hạ tầng kỹ thuật khu đô thị Tân Lập, phường Bắc Cường, thành phố Lào Cai” có giá dự toán là 169.541.952.000 đồng. Sau khi kết thúc giai đoạn mở thầu, gói thầu do Ban QLDA ĐTXD tỉnh Lào Cai mời thầu và cũng là chủ đầu tư chỉ ghi nhận duy nhất một đơn vị nộp hồ sơ dự thầu.

Và tất nhiên, trong điều kiện không tồn tại bất kỳ sức ép cạnh tranh nào, gói thầu này “nằm gọn” trong tay Liên danh Công ty TNHH xây dựng tổng hợp Minh Đức - Công ty Đức Tuấn (nhà thầu duy nhất tham gia gói thầu này) theo Quyết định số 278/QĐ-BQL ngày 17/10/2023 cũng do ông Bùi Minh Hải, Giám đốc Ban QLDA ĐTXD tỉnh Lào Cai ký phê duyệt. Giá trúng thầu là 169.506.258.000 đồng, số tiền tiết kiệm “nhỏ giọt” khoảng 35,7 triệu đồng, tương đương tỉ lệ tiết kiệm đạt 0,02% - một con số cực kỳ khiêm tốn.

Trên đây là các ví dụ điển hình về kịch bản đấu thầu kém cạnh tranh, tỉ lệ giảm giá vô cùng thấp tại một số gói thầu có sự tham gia của Công ty Đức Tuấn tại Ban QLDA ĐTXD tỉnh Lào Cai. Nhưng chưa hết, ngay cả khi nhà thầu này tham gia với chủ đầu tư khác là Ban QLDA DDTXD huyện Bắc Hà, tình trạng tương tự cũng diễn ra.

Cụ thể, gần đây nhất, tại “Gói thầu số 05: Thi công xây dựng công trình (bao gồm: Cung cấp + thi công lắp đặt hệ thống PCCC + Thi công lắp đặt hệ thống thoát nước + điều hòa, điện nhẹ + chống sét + thông gió + thiết bị đường dây 35Kv, đường dây trung thế + trạm biến áp, hệ thống thoát nước, thiết bị hạ tầng ngoài nhà + chi phí khai thác, sử dụng tài nguyên đất, bảo vệ môi trường) thuộc Dự án: Trụ sở hành chính huyện Bắc Hà”. Gói thầu có giá dự toán 135.147.280.000 đồng.

Tại gói thầu này, Liên danh Công ty Đức Tuấn - Công ty TNHH Trừ mối -  Khử trùng và Công ty TNHH Xây dựng 19-8 là nhà thầu duy nhất tham gia và trúng thầu với giá 135.022.841.000 VNĐ, số tiền tiết kiệm được sau đấu thầu là khoảng 124,4 triệu, tương đương tỉ lệ tiết kiệm 0,09%.

Điểm qua một số gói thầu mà Công ty Đức Tuấn (trong vai trò là thành viên liên danh) trúng thầu với số vốn ngân sách lên đến hàng trăm tỷ đồng. Thế nhưng điều khiến dư luận quan tâm là ai sẽ là người chịu trách nhiệm với nguồn vốn đầu tư “khổng lồ” nói trên khi thực tế cho thấy, thông qua hoạt động đấu thầu, lựa chọn nhà thầu chỉ tiết giảm cho vốn đầu tư ngân sách là những con số èo uột, tượng trưng.

Mục đích của đấu thầu là để nâng cao tính cạnh tranh giữa các doanh nghiệp nhằm chọn ra nhà thầu có năng lực về chuyên môn kĩ thuật và phải có khả năng quản trị tốt, giảm tối đa chi phí nhằm tiết kiệm cho ngân sách.

Vậy nhưng, việc Công ty Đức Tuấn trở thành một "siêu nhà thầu" đấu đâu trúng đó và hầu như không có đối thủ cạnh tranh trong hoạt động đấu thầu đã cho thấy những hạn chế trong công tác quản lý nguồn vốn đầu tư xây dựng cơ bản tại tỉnh Lào Cai: Thiếu tính cạnh tranh và tỉ lệ tiết kiệm ngân sách thấp.

Theo một số chuyên gia pháp lý nhận định, hiện tượng có quá nhiều gói thầu có tỷ lệ tiết kiệm thấp, hay một số nhà thầu “quen mặt” với bên mời thầu là một trong những chỉ dấu để cơ quan bảo vệ pháp luật vào cuộc làm rõ có hay không "nhóm lợi ích".

Kết quả xác minh (nếu có sai phạm, nhóm lợi ích) thì cần phải được xử lý nghiêm theo quy định hiện hành của pháp luật. Người chịu trách nhiệm sẽ là người đứng đầu đơn vị (với sai phạm được xác định, chứng minh).

Thực tế, như đã thấy, cơ quan điều tra đã và đang điều tra nhiều vụ án lớn, làm sáng tỏ và xử lý các nhóm lợi ích trục lợi tiền của Nhà nước thông qua các hoạt động đấu thầu, lựa chọn nhà thầu. Không có vùng cấm trong vấn đề xử lý vi phạm pháp luật (nếu có) của bất cứ tổ chức, cá nhân nào.