Ồ ạt trồng cây quế ở Điện Biên, cây giống tự mua trôi nổi, mạnh ai nấy trồng

Quá trình trồng, họ cũng chỉ làm theo thói quen, kinh nghiệm chứ không hiểu gì về kỹ thuật đào hố, khoảng cách cây, thời gian bón phân, chăm sóc... Thêm vào đó là quy trình chế biến, tiêu thụ người dân cũng không biết, ngoài lời cam kết của Hợp tác xã Hưng Phúc-đơn vị cung ứng cây giống cho người dân là “sau này sẽ bao tiêu sản phẩm từ cây quế”.

Với huyện biên giới Mường Nhé thì việc người dân (chủ yếu đồng bào dân tộc H’Mông) chủ động chuyển đổi cây trồng truyền thống trên đất nương bạc màu sang trồng quế là tín hiệu mừng cho sự chuyển đổi ý thức sản xuất, tinh thần tự lực vươn lên. Song xuất phát từ sự tự thay đổi, tự trồng nên chỉ sau thời gian ngắn cây quế bén rễ trên đất nương Mường Nhé thì người dân bắt đầu lo lắng.

Anh Vừ Phá Chí, người dân bản Xi Ma 2, xã Chung Chải cho biết: Tôi mua cây giống của người bán bên Yên Bái theo hình thức chuyển tiền-chuyển cây, thế nên cây về đến nơi là tôi đem trồng mà không hay biết có cây quế giả. 

Mãi tháng 6 vừa qua có cán bộ nông nghiệp về thăm vườn, kiểm tra thì tôi mới biết có khá nhiều cây quế giả trên nương. Tính sơ sơ tiền giống, phân bón và công trồng, nhà tôi thiệt hại gần 10 triệu đồng. Với anh Giàng A Vả thì lo lắng nhiều hơn! Bởi cùng lúc phát hiện cây quế giả trên nương, anh Vả còn phát hiện bệnh hại trên cây quế mà thuốc chữa bệnh cho cây ở Chung Chải không nhà nào có bán.

Trao đổi với Chi cục trưởng Lâm nghiệp (Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Điện Biên) Mai Hương về diện tích, địa bàn trồng quế trong toàn tỉnh Điện Biên, chúng tôi chỉ có được thông tin ít ỏi. 

Bà Mai Hương cho biết: Người dân một số huyện, như: Mường Chà, Nậm Pồ, Mường Nhé và huyện Điện Biên đã trồng quế theo hình thức trồng cây phân tán, tự phát; hiện Chi cục chưa có số liệu thống kê diện tích trồng quế trong toàn tỉnh. Về nguồn gốc, chất lượng cây giống, đơn vị cung ứng cũng chưa được các địa phương và ngành chức năng thống kê cụ thể.

Theo Tổng cục Lâm nghiệp, cây quế là một trong 20 cây trồng lâm nghiệp theo Quyết định số 30/2018/TTBNNPTNT ngày 16/11/2018 của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Việc phát triển phải tuân thủ theo Nghị định 27/2021/NĐ-CP về quản lý giống cây lâm nghiệp.

Theo đó, Chính phủ yêu cầu các địa phương quản lý chặt chẽ theo chuỗi đối với giống các loài cây trồng lâm nghiệp chính, khuyến khích thực hiện đối với các giống cây trồng lâm nghiệp khác, bảo đảm truy xuất nguồn gốc, nâng cao chất lượng giống; không phát triển ồ ạt, gây ảnh hưởng đến cây trồng khác, lãng phí, xâm hại nguồn tài nguyên đất, khí hậu. 

Tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm về chất lượng giống cây trồng lâm nghiệp được nghiên cứu, chọn, tạo, sản xuất, kinh doanh theo quy định của pháp luật.

Dù chưa có thông tin đầy đủ về quy hoạch vùng trồng và các thông tin về chế biến, thị trường, đầu ra cho sản phẩm từ cây quế, nhưng thời gian qua người dân ở nhiều địa phương của tỉnh Điện Biên đã ồ ạt trồng quế. Thực tế cho thấy, trồng cây lâm nghiệp theo đúng quy hoạch sẽ phát huy hiệu quả rất lớn, mang lại giá trị cao.

Ngược lại, nếu phát triển quá “nóng” sẽ dẫn tới nhiều hệ lụy, rủi ro. Vì vậy, để phát triển bền vững cây trồng lâm nghiệp, yêu cầu các địa phương hướng dẫn người dân sản xuất theo quy hoạch, kiểm tra việc thực hiện và có những điều chỉnh phù hợp thực tế...

Ngành nông nghiệp cần đẩy mạnh thông tin thị trường, gia tăng cảnh báo rủi ro để người dân không chạy theo phong trào, phá vỡ quy hoạch chung. Ở những vùng không quy hoạch trồng cây lâm nghiệp, các cơ quan chức năng cần chủ động trong việc hướng dẫn nông dân chuyển đổi sang các loại cây trồng khác phù hợp, phát triển ổn định, bền vững, mang lại hiệu quả kinh tế cao.