Cuộc sống người dân ra sao khi ở cạnh nhà máy xử lý chất thải nguy hại?

Lo lắng về môi trường sống của người dân xã Trạm Thản là có cơ sở

Theo tìm hiểu được biết, tại Khu xử lý rác, xã Trạm Thản, huyện Phù Ninh, Phú Thọ hiện có 3 doanh nghiệp hoạt động xử lý các loại rác thải sinh hoạt, công nghiệp, y tế gồm: Công ty TNHH Môi trường Phú Minh Vina, Công ty cổ phần Xử lý chất thải Phú Thọ và Công ty cổ phần Sara Phú Thọ. Ngoài ra tại đây còn có 1 nhà máy xử lý rác thải sinh hoạt, phát điện đang xây dựng.

Trong khi đó, nhà máy xử lý rác thải công nghiệp, rác thải y tế của Công ty TNHH Môi trường Phú Minh Vina hoạt động từ năm 2007 đến nay liên tục bị người dân tố gây ô nhiễm, đặc biệt là mùi khói khét lẹt từ hoạt động đốt rác.

Theo giấy phép xử lý chất thải nguy hại của Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp ngày 24/12/2021 cho Công ty TNHH Môi trường Phú Minh Vina (địa chỉ văn phòng/trụ sở chính tại Khu xử lý rác thải, xã Trạm Thản, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ) với cơ sở xử lý (duy nhất) là: Nhà máy xử lý chất thải công nghiệp, chất thải y tế tại địa chỉ Khu xử lý rác thải, xã Trạm Thản, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ.

Cũng từ tó, những người dân tại đây cho hay, lò đốt rác công nghiệp, rác thải y tế hoạt động suốt ngày đêm của Công ty TNHH Phú Minh Vina, Công ty cổ phần Sara Phú Thọ tỏa mùi ra môi trường. Riêng tại khu 5 xã Trạm Thản đã có hơn 100 hộ dân, nếu tính cả các khu xóm và xã lân cận thì có tới vài trăm hộ dân bị ảnh hưởng.

Một người dân sinh sống cạnh nhà máy đốt rác cho biết: Ô nhiễm hôi thối lắm, mùi khét rất khó chịu. Tôi không hiểu họ có lót bạt không mà nước thải từ bãi rác vẫn chảy ra ngoài, khói từ việc đốt rác thì bay khét đến ngột ngạt, độc hại lắm.

"Ở đây có 2 nhà máy đốt rác, khói đen bốc lên, theo luồng gió bay về khu dân cư mùi rất đáng sợ. Khói đen sì, khét lẹt như đốt dây điện. Đôi khi mùi như thuốc trừ sâu” - một người dân khác cho hay.

Những lo lắng của người dân là có cơ sở, vào ngày 27/5/2024, Thanh tra Bộ Tài nguyên và Môi trường đã ban hành quyết định xử phạt 854 triệu đồng đối với Công ty cổ phần Sara Phú Thọ - đơn vị đốt rác thải y tế ngay sát vách Công ty TNHH Phú Minh Vina tại xã Trạm Thản với nhiều vi phạm, trong đó có xả khí thải có tổng Dioxin/Furan vượt 23,5 lần giới hạn cho phép.

Liên quan đến vấn đề này, trả lời báo chí trước đó, ông Lê Thế Cường, Chủ tịch UBND xã Trạm Thản xác nhận, trước năm 2020 người dân có nhiều phản ánh về tình trạng ô nhiễm môi trường tại Khu xử lý rác, thậm chí còn chặn xe chở rác.

"Tuy nhiên từ năm 2020 đến nay, địa phương không nhận được bất kì phản ánh nào của người dân về ô nhiễm môi trường. Từ họp HĐND, tiếp xúc cử tri hay đơn phản ánh thì chúng tôi đều chưa nhận được", ông Cường khẳng định.

Phóng viên Báo Thanh tra đã liên hệ với UBND xã Trạm Thản để làm rõ thêm vấn đề bức xúc của người dân, nhưng chưa nhận được hồi âm.

Báo cáo đánh giá tác động môi trường của Công ty TNHH Phú Minh Vina có đúng?

Theo Báo cáo tóm tắt đánh giá tác động môi trường (ĐTM) của Dự án “Điều chỉnh công nghệ và bổ sung thiết bị xử lý chất thải công nghiệp” tại Khu xử lý chất thải xã Trạm Thản, huyện Phù Ninh, Phú Thọ của Công ty TNHH Môi trường Phú Minh Vina được lập tháng 9/2022 cho biết:

Khoảng cách từ dự án tới khu dân cư và khu vực có yếu tố nhạy cảm về môi trường: Nhà máy xử lý chất thải công nghiệp, chất thải y tế được xây dựng tại khu xử lý chất thải, xã Trạm Thản, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ là khu vực được quy hoạch theo Quyết định số 2032/QĐ-UBND ngày 17/6/2011 quyết định về việc phê duyệt quy hoạch hệ thống thu gom và xử lý chất thải rắn trên địa bàn tỉnh Phú Thọ đến năm 2020, định hướng đến 2030.

Địa điểm xây dựng nhà máy cách khu dân cư xã Trạm Thản khoảng 1,5km, là khoảng cách hoàn toàn phù hợp để hạn chế ảnh hưởng từ các hoạt động của nhà máy đến cộng đồng cư dân xung quanh.

Các khu vực có yếu tố nhạy cảm với môi trường: Trong khu vực thực hiện dự án không có các công trình văn hóa, tôn giáo và di tích lịch sử, đền chùa, hoặc các khu vực cần được bảo tồn.

Xung quanh nhà máy của Công ty là các doanh nghiệp sau: Công ty cổ phần Sara Phú Thọ: Xử lý rác thải y tế.

Công ty TNHH Năng lượng và Môi trường Tian Yu Phú Thọ: Xử lý rác thải sinh hoạt. Công ty cổ phần xử lý chất thải Phú Thọ: Xử lý chất thải công nghiệp, rác thải sinh hoạt.

Cam kết của chủ dự án: Sau khi báo cáo ĐTM dự án “Điều chỉnh công nghệ và bổ sung thiết bị xử lý chất thải công nghiệp" được phê duyệt, Công ty cam kết thực hiện đúng những nội dung đã nêu trong báo cáo đánh giá tác động môi trường, cụ thể:

Công ty sẽ tiến hành thu gom, xử lý các loại chất thải rắn phát sinh trong quá trình thi công xây dựng và vận hành dự án đảm bảo các yêu cầu về vệ sinh môi trường và theo đúng quy định tại Nghị định số 59/2007/NĐ-CP ngày 9/4/2007 của Chính phủ về quản lý chất thải rắn. Thực hiện thiết kế, xây lắp và vận hành các hệ thống xử lý khí thải lò tái chế nhôm, lò đốt rác thải, lò sấy bùn đảm bảo các nguồn khí thải phát sinh trong quá trình thực hiện Dự án được xử lý đạt QCVN 19:2009/BTNMT cột B và QCVN 30:2012/BTNMT.

Áp dụng các giải pháp quản lý và kỹ thuật phù hợp, bảo đảm giảm thiểu ô nhiễm và bảo đảm an toàn về vệ sinh môi trường như các biện pháp giảm thiểu đề xuất tại chương 4 của báo cáo.

Thiết lập hệ thống nội vì để bảo đảm quản lý chặt chẽ các nguồn chất thải đầu vào từ khâu tiếp nhận đến khâu xử lý, tách biệt chất thải nguy hại với chất thải thông thường.

Lập kế hoạch và đảm bảo các phương án cần thiết để phòng ngừa và ứng cứu sự cố môi trường trong quá trình hoạt động của Dự án.

Đảm bảo an toàn lao động, vệ sinh công nghiệp và phòng chống cháy nổ trong giai đoạn xây dựng và giai đoạn vận hành của Dự án theo đúng các quy định hiện hành của pháp luật.

Tuy nhiên, theo ghi nhận thực tế tại đây, ngay bên cạnh nhà máy xử lý chất thải nguy hại của Công ty TNHH Phú Minh Vina thì còn rất nhiều hộ dân đang sinh sống ngay cạnh cổng và xung quang nhà máy. Thậm chí, có những hộ chỉ sống cách cột khói nhà máy chỉ hơn 100m.

Thực tế là vậy, nhưng khi báo cáo ĐTM với các cơ quan chức năng thì phía Công ty vẫn ghi là “Địa điểm xây dựng nhà máy cách khu dân cư xã Trạm Thản khoảng 1,5km, là khoảng cách hoàn toàn phù hợp để hạn chế ảnh hưởng từ các hoạt động của nhà máy đến cộng đồng cư dân xung quanh”.

Theo Quy chuẩn xây dựng Việt Nam Quy hoạch xây dựng QCXDVN 01:2008/BXD của Bộ Xây dựng quy định tại khoản 20, Mục 1.2 về khoảng cách an toàn về môi trường (ATVMT) là khoảng cách an toàn để bảo vệ nguồn nước, từ nguồn phát thải (trạm bơm, nhà máy xử lý nước thải, hồ sinh học, khu liên hợp xử lý chất thải rắn, bãi chôn lấp chất thải rắn, nghĩa trang, lò hỏa táng, công trình sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp...) đến các công trình hạ tầng xã hội.

Điểm 5, khoản 6.1.2, Mục 6.1 của QCXDVN 01:2008/BXD của Bộ Xây dựng quy định về khoảng cách ATVMT như sau: Nhà máy xử lý chất thải rắn (đốt có xử lý khí thải, sản xuất phân hữu cơ): khoảng cách ATVMT nhỏ nhất giữa nhà máy xử lý chất thải rắn đến chân các công trình xây dựng khác là ≥500m.

Việc xác định khoảng cách ATVMT của Nhà máy xử lý chất thải rắn đến các khu dân cư lân cận và các công trình khác (công trình hạ tầng xã hội) áp dụng theo các quy định nêu trên.

Chiếu theo quy chuẩn trên của Bộ Xây dựng thì khoảng cách của Nhà máy xử lý chất thải nguy hại của Công ty TNHH Phú Minh Vina tại khu 5 xã Trạm Thản, huyện Phù Ninh là chưa đảm bảo về ATVMT cho người dân.