Lợn“cắp nách” người Mông - ẩm thực núi rừng Yên Bái

Lợn cắp nách được chế biến thành nhiều món ăn đa dạng, hấp dẫn

Lợn “cắp nách” được đồng bào dân tộc Mông nuôi chủ yếu ở huyện Mù Cang Chải, Trạm Tấu và các xã vùng cao của huyện Văn Chấn, Văn Yên tỉnh Yên Bái. Người Mông nuôi lợn “cắp nách” khá đơn giản, thường thì sau khi lợn mẹ sinh ra lợn con, chúng được thả rông mặc cho mưa nắng, không có chuồng trại, không được chăm sóc, những con lợn phải tự kiếm thức ăn từ những cây củ dại ở ngoài vườn, trong rừng… thỉnh thoảng mới được cho ăn những bắp ngô, củ sắn.

Sớm phải thích nghi với môi trường sống, nên những con lợn này có sức đề kháng rất tốt, sống khoẻ mạnh như những con thú rừng, vì không được nuôi dưỡng nên loại lợn này rất nhỏ, thường chỉ nặng khoảng 10 đến 15 kg, con nào to cũng chỉ xấp xỉ 20 kg sau đó hầu như không tăng cân nữa người bình thường có thể dễ dàng xách chúng bằng 1 tay nên chúng được gọi là loại  lợn “cắp nách”.

Lợn “cắp nách” thường chỉ nặng khoảng 10 đến 15 kg, con nào to cũng chỉ xấp xỉ 20 kg

Lợn “cắp nách” thường sống trong rừng với bản tính hoang dã nên chúng như những con thú hoang, chạy rất nhanh và khó bị phát hiện, khi đến mùa sinh sản, mỗi lần sinh khoảng 7-10 con, chúng có thể chạy nhảy và kiếm ăn ngay được, chỉ theo bố mẹ vài ngày rồi tự tách ra. Có khi người chủ tạo một nơi trú ẩn trong rừng để lợn ẩn nấp và kiếm ăn như nhà của chúng, khi nào cần thịt thì vào rừng bắt. Chính vì chúng chỉ ăn cỏ, cây củ dại rất chậm lớn lên thịt chúng rất thơm ngon, hầu như không có mỡ.

Thời gian gần đây, khi mà nhiều người sợ ăn lợn nuôi công nghiệp thì lợn “cắp nách” đã trở thành lựa chọn của nhiều người. Món thịt lợn này không chỉ thơm ngon, nhiều dinh dưỡng mà còn đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và dễ chế biến. Lợn “cắp nách” có thể chế biến thành nhiều món ăn đa dạng và hấp dẫn ngon như: món nướng, xào, hấp, lòng dồi, om, giả cầy, sườn nấu canh... hoặc Lợn được làm sạch, tẩm ướp rồi để nguyên cả con mà nướng hoặc quay vàng ươm.

Miếng thịt hầu như không có mỡ nên ăn không thấy ngấy, khi chín từ ngoài vào trong chỉ có một lớp bì giòn tan, rồi đến một lớp thịt nạc thật mềm, ngọt lịm, dày không đến 2 cm và trong cùng là xương, thường là cũng rất nhỏ và mềm, ăn được luôn nếu không phải là xương ống.

Để có được món ăn từ thịt lợn “cắp nách” hoàn hảo không thể thiếu một trong các gia vị đặc trưng của núi rừng Tây Bắc bao gồm hạt dổi, hạt xẻn và lá nhội. Những thứ gia vị độc đáo này, kèm theo muối, ớt xanh tạo nên một thức chấm độc nhất vô nhị, những miếng thịt ba chỉ, hấp hay những khúc lòng mà thiếu đi gia vị này coi như mất đi một phần hương vị. Thịt lợn “cắp nách” quả là một món ăn ngon và hấp dẫn, những ai đã một lần được thưởng thức ẩm thực từ thịt lợn “cắp nách” núi rừng Yên Bái chắc chắn sẽ nhớ mãi.