Sơn La: 'Cát tặc' lộng hành trên lòng hồ Sông Đà

Tàu hút cát của gia đình ông Nam, bản Phiêng Lời, xã Hua Trai.

 

Lộng hành…?

Ngày 26 – 28/7, phóng viên Báo GD&TĐ vào vai người dân đến hiện trường để tìm mua cát. Trước mắt chúng tôi hiện ra những bãi cát lớn, nhỏ. Hoạt động khai thác cát ở đây diễn ra một cách tinh vi giữa “thanh thiên bạch nhật”.

Họ chọn những khung giờ từ 14 giờ – 16 giờ; 2 giờ – 4 giờ để hoạt động, thuyền đầy sẽ được di chuyển đến các bãi tập kết để hút lên bờ. Để qua mắt lực lượng chức năng, các chủ tàu hút cát lên bờ đến đâu thì dùng máy xúc múc lên xe tải, vận chuyển hết đến đó…

Phóng viên có mặt tại xã Chiềng Lao. Ở đây có 2 tàu hút cát được lắp máy bơm hút với công suất lớn, xác định là tài sản của hai ông: Tòng Văn Đức, Lò Văn Sinh. Hai thuyền này đỗ ven bờ sông, gần khu vực bản Nhạp. Tại bãi tập kết, trên bờ sông luôn trực sẵn một chiếc máy xúc “đợi lệnh” của chủ tàu.

Trên bãi cát vừa có dấu vết của việc vận chuyển cát đi khỏi bãi. Nước và dấu vết bánh xe tải vẫn còn mới, ống hút dẫn từ thuyền lên bãi cát vẫn còn nguyên vẹn. Điều đáng nói, cách bãi tập kết cát này chừng 300m là trụ sở Công an xã.

Một người dân địa phương cho biết: 2 tàu hút cát này vẫn hoạt động lén lút. Mỗi khi hút cát lên bờ sẽ có xe tải đến chở đi bán ở các vùng lân cận. Họ không tập kết thành bãi lớn, cứ hút đến đâu chở đi đến đó.

Ông Cà Văn Dưỡng, Chủ tịch UBND xã Chiềng Lao, huyện Mường La cho biết: “Trên địa bàn xã chưa có mỏ được cấp phép hoặc cấp phép thăm dò. Xã cũng chưa có bãi tập kết cát được cấp phép. Ở địa bàn xã chỉ có 2 tàu hút cát của hai ông Tòng Văn Đức và Lò Văn Sinh.

Quan điểm của xã là không ủng hộ việc hút cát trái phép. Ông Sinh và ông Đức còn xuống UBND xã và đến tận nhà tôi xin được hút cát, nhưng tôi từ chối. Khi nào có giấy phép và đủ điều kiện hoạt động mới được khai thác”.

Rời UBND xã Chiềng Lao, chúng tôi tiếp tục đến xã Hua Trai. Tại đây, ghi nhận một bãi tập kết còn khối lượng khoảng 30m3 cát, 1 máy xúc và 1 chiếc tàu lắp đặt máy hút đỗ bên bờ Sông Đà. Qua xác minh, được biết bãi này là của ông Nam, trú tại bản Phiêng Lời.

Tiếp tục men theo con suối gần bản Lè, bản Lòng Bong, hiện ra trước mắt là những bãi cát được chất cao như núi ở ven bờ suối. Cạnh bãi cát có 1 chiếc máy xúc, 1 xe tải đang đỗ tại đó để chuẩn bị vận chuyển cát đến nơi tiêu thụ.

Theo chỉ dẫn của người dân, chúng tôi tiếp tục di chuyển đến bản Lọng Cang, Huổi Ngùa (xã Ngọc Chiến, huyện Mường La). Tại đây, có 6 bãi tập kết cát trái phép cũng được chất cao như núi và 1 chiếc tàu hút cát được xác định là của ông Tráng A Phong (trú tại bản Lọng Cang) đang di chuyển đến bãi tập kết.

Theo quan sát, tại bãi tập kết cát bản Lọng Cang có 1 máy xúc đang hoạt động. Ngoài ra, xe tải di chuyển ra - vào bãi chở cát tấp nập. Họ đến lấy cát để thi công đường và cống rãnh tại Trung tâm xã Ngọc Chiến. Công trình do Công ty TNHH MTV Sỹ Hà Tây Bắc thi công.

Một chiếc máy xúc vừa hoạt động tại bản Nhạp, xã Chiềng Lao.

Phát hiện đến đâu xử lý đến đó

Khai thác cát trái phép diễn ra ngang nhiên tại bản Lọng Cang (xã Ngọc Chiến, huyện Mường La).

Theo ông Cà Văn Dưỡng, năm 2021 UBND xã chỉ đạo lực lượng Công an, cán bộ địa chính phối hợp với Công an huyện xử lý 4 trường hợp. Hồ sơ gửi về Công an huyện xử lý, kết quả như nào thì xã không nắm được. 4 trường hợp đó đều là hai ông Tòng Văn Đức và Lò Văn Sinh, trú tại bản Nhạp. Công an huyện đã lai dắt 2 thuyền này về khu vực thuỷ điện Sơn La xử lý.

Thời gian qua, người dân sinh sống gần các điểm hút cát trái phép ở huyện Mường La (Sơn La) bị ảnh hưởng bởi nhiều tiếng ồn phát ra từ những xe cát “lặc lè” gầm rú. Bên cạnh đó là cảnh khói bụi do xe gây ra.

Ông Nguyễn Văn Bắc, Chủ tịch UBND huyện Mường La cho biết: “Không có chuyện huyện lăn tăn trong xử lý hoạt động khai thác cát sỏi trái phép. Tôi phải nói thẳng quan điểm như thế! Còn đâu đó có vấn đề khai thác, cơ quan chức năng khi phát hiện đến đâu thì xử lý đến đấy.

Riêng tình trạng khai thác cát là có, họ hay ra khu vực giữa lòng hồ để hút. Khi cơ quan chức năng phát hiện, ra đến nơi thì họ lại dừng, lòng hồ thì mênh mông nên rất khó”.

“Cát tặc” hoành hành vô hình trung đã làm ảnh hưởng xấu đến môi trường, gây thất thoát tài nguyên khoáng sản của Nhà nước. Không những thế còn ảnh hưởng đến an toàn giao thông đường thủy, đường bộ. Từ đó, tiềm ẩn nguy cơ dẫn đến sạt lở bờ sông.

“Vừa rồi, chúng tôi đã chỉ đạo xử lý tình trạng hút cát trái phép tại xã Chiềng Lao, thu hàng chục mét khối cát. Trên địa bàn huyện chỉ có 1 điểm được cấp phép thăm dò ở xã Chiềng Hoa thôi. Chúng tôi đang chỉ đạo phải xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm trong thời gian tới”, Trung tá Lê Mùi, Phó trưởng Công an huyện Mường La, tỉnh Sơn La cho hay.

Vì sao “cát tặc” ở Mường La vẫn ngang nhiên hoạt động? Cơ quan chức năng địa phương cần sớm có câu trả lời để rộng đường dư luận.